Każdy z nas został przynajmniej kilka razy poddany podstawowym badaniom diagnostycznym – najczęściej miało to związek z kontrolą procesu dojrzewania. Lekarze często zlecają przeprowadzenie badań w celu profilaktycznym; dzięki otrzymanym wynikom mają pewność, że w organizmie pacjenta nie zachodzą żadne niepokojące procesy.
Podział badań diagnostycznych
Przychodnie zazwyczaj umożliwiają wykonanie większości badań diagnostycznych; dotyczy to zwłaszcza pobrania krwi czy próbek kału i moczu. Większość wyposażona jest również w ultrasonograf czy elektrokardiograf. Przed zapisaniem się do danej przychodni warto zresztą sprawdzić, czy placówka posiada odpowiednie urządzenia i dysponuje własnym laboratorium diagnostycznym.
Warto przy tym pamiętać, że do badań diagnostycznych można zaliczyć także wywiad lekarski czy badania podmiotowe, polegające na badaniu głowy, szyi, klatki piersiowej (ze szczególnym uwzględnieniem serca i płuc), a także jamy brzusznej i kończyn.
Wywiad lekarski i badania podmiotowe
Wizytę w gabinecie lekarskim zaczynamy zazwyczaj od przedstawienia celu swojej wizyty. Lekarz przystępuje tym samym do przeprowadzenia wywiadu lekarskiego, który umożliwia zebranie jak największej ilości informacji o stanie pacjenta. Po zakończonym wywiadzie doktor przechodzi do badania podmiotowego – zaczyna od badania głowy (m.in. sprawdzenie stanu oczodołów i gardła), a następnie szyi (sprawdzając tym samym stan węzłów chłonnych) i klatki piersiowej (osłuchując serce i płuca). Często badanie podmiotowe kończy się sprawdzeniem stanu jamy brzusznej poprzez delikatny ucisk. Jeśli wywiad i badania podmiotowe nie przyniosą spodziewanego rezultatu i nie umożliwią lekarzowi postawienie jednoznacznej diagnozy, konieczne jest zlecenie kolejnej serii badań. Ich rodzaj jest uzależniony od występujących objawów i wstępnych podejrzeń doktora.
Diagnostyka laboratoryjna
Bardzo często lekarze zlecają właśnie badania laboratoryjne, ponieważ dzięki pobranej krwi lub próbek kału i moczu można uzyskać wiele informacji na temat zdrowa pacjenta.
Najczęściej przeprowadzanym badaniem laboratoryjnym jest morfologia krwi. Pobrana próbka pozwala na zbadanie poziomu hematokrytów, krwinek białych i czerwonych, granulocytów, limfocytów, monocytów czy liczbę płytek krwi. Wzrost lub spadek poziomu któregokolwiek z tych składników krwi może wskazywać na rozwój choroby w organizmie pacjenta. Jeśli lekarz nie przekaże badanemu specjalnych zaleceń, spożywanie przed badaniem pokarmów i napojów nie jest zabronione, podobnie jak przyjmowanie leków (choć tę kwestię najlepiej skonsultować dla pewności z doktorem). Pacjent podczas badania przebywa w pozycji siedzącej – w przypadku skrajnie wrażliwych osób zalecane jest przeprowadzenie morfologii w pozycji leżącej.
Badanie próbek kału lub moczu ma na celu zazwyczaj wykluczenie obecności pasożytów i bakterii. Próbki należy dostarczyć do laboratorium w specjalnych, szczelnych pojemnikach.
Badanie EKG
To kolejne badanie diagnostyczne, bardzo często zlecane nie tylko przez kardiologów, ale także lekarzy rodzinnych. W momencie gdy pacjent skarży się na bóle w okolicy klatki piersiowej, badanie elektrokardiografem może pomóc w wykryciu ewentualnych nieprawidłowości w pracy mięśnia sercowego. Badanie polega na umieszczeniu na skórze elektrod, umożliwiających rejestrację impulsów elektrycznych związanych z pracą serca. Dzięki EKG lekarz jest w stanie ocenić, czy serce pracuje prawidłowo, czy nie występują żadne zgrubienia czy zniszczenia poszczególnych fragmentów mięśnia, a także czy jego ukrwienie jest prawidłowe.
Objawy, które powinny skłonić pacjenta do wizyty u lekarza i do poddania się badania elektrokardiografem są: duszności, ból w klatce piersiowej, nasilone zawroty głowy, „kołatanie serca”.
Badanie USG
Badanie za pomocą ultrasonografu pozwala lekarzowi na lepszą ocenę stanu narządów wewnętrznych pacjenta. Doktor może zlecić zarówno USG jamy brzusznej (wykonywane zdecydowanie najczęściej) jak i USG stawów, tarczycy, naczyń krwionośnych czy też USG ginekologiczne. Badanie jest w większości przypadków nieinwazyjne i bezbolesne; polega na przesuwaniu nasmarowanej żelem głowicy ultrasonografu w okolicy badanego miejsca. Na obrazie monitora wyświetlany jest obraz narządu, dzięki czemu lekarz jest w stanie dokładnie go obejrzeć i ocenić jego stan.
Pozostałe badania diagnostyczne
Pozostałe badania diagnostyczne mogą zostać zlecone w momencie, gdy lekarz podejrzewa konkretne schorzenie, a badanie ma na celu potwierdzenie lub wykluczenie danej diagnozy. Do takich badań można zaliczyć np. cytologię, spirometrię czy testy alergologiczne. Należy jednocześnie pamiętać, że nie wchodzą one w zakres podstawowej diagnostyki lekarskiej, co oznacza, że przychodnia nie ma obowiązku posiadania specjalistycznej aparatury do ich przeprowadzania.
Podstawowe badania diagnostyczne: co warto o nich wiedzieć?
- Badania diagnostyczne umożliwiają lekarzowi dokładniejszą ocenę stanu pacjenta; zazwyczaj podstawowym badaniem diagnostycznym jest wywiad lekarski i badanie podmiotowe, wykonywane przez doktora podczas wizyty pacjenta.
- Najczęściej lekarz zleca dodatkowe badania diagnostyczne – mogą to być badania laboratoryjne, EKG czy USG; czasami do postawienia właściwej diagnozy niezbędne jest przeprowadzenie bardziej specjalistycznych badań, takich jak cytologia czy spirometria.
- Przed przystąpieniem do badań warto zwrócić uwagę na to, czy spełniamy odpowiednie wymogi – w przypadku niektórych testów konieczne jest stawienie się na czczo.
Badania diagnostyczne można wykonać w wielu przychodniach. Jedną z nich jest bluemedica.pl.
Badania diagnostyczne to podstawowe narzędzie, jakim dysponuje lekarz, jeśli chodzi o możliwość postawienia prawidłowej diagnozy. Do najczęściej wykonywanych badań tego rodzaju należy badanie krwi, kału, moczu, badanie EKG czy USG. Każde z nich pomaga lekarzowi ustalić, czy jego podejrzenia okazały się słuszne. Na czym zatem polegają podstawowe badania diagnostyczne i w jakich przypadkach doktor decyduje się na ich przeprowadzenie?
